Թուրքիան հիմա էլ Մերձավոր Արևելքում է մեծացնում իր ազդեցությունը՝ Ռուսաստանի ազդեցության թուլացման հաշվին
Սիրիայում տեղի ունեցողը շարունակությունն է 2016-ից հետո ակտիվ տեղի ունեցողի։ Չորս տարի կապված էին Էրդողանի ձեռքերը, հետո ինչ-որ հրաշքով արձակվեցին, և հիմա կրկին լծվել է Օսմանյան կայսրության սահմանների, այսպես ասած, վերականգնման գործին։
Թվում է՝ հեքիաթի ժանրից է, որ կայսրություններն անցյալում են, բայց՝ ոչ, սա իրականություն է: Էրդողանը, ունենալով Աթաթուրքից ավելի աթաթուրք լինելու սինդրոմ, դեռ շատ վաղուց է որոշում կայացրել, որ ինքը պատմության մեջ պետք է մնա որպես Թուրքիայի սահմաններն ընդարձակած ղեկավար։ Չխորանամ դետալների մեջ, թե ինչու են էրդողանականները ատում քեմալիստներին և՝ հակառակը։
Ի դեպ, պատահական չէր նաև այն կեղտոտ քարոզչությունը, որն իրականացվում էր նաև մեզ մոտ՝ «թուրքական վիլայե՞թ, թե՞ ռուսական ծայրագավառ», սա ևս այս ամենի մի մասն է կազմում։ Վերադառնամ Սիրիա։ Սիրիան միատարր երկիր չէ, ինչպես Մերձավոր Արևելքի բոլոր երկրները, միատարր չէ ոչ միայն էթնիկ պատկանելիությամբ, այլ նաև՝ կրոնական։ Այստեղ դեռևս ցեղային մտածելակերպն առաջնային է, և չկա պետականամետ լինելու հասկացողություն, կա պարզապես «մեր ցեղի համար լավ լինի» սկզբունք։ Հենց այս և նմանատիպ այլ սկզբունքների համադրմամբ, Թուրքիան շահագրգռել է շատ էթնիկ և կրոնական խմբերի և անցել Սիրիայի քանդման գործին։ Եթե Թուրքիան այստեղ հաջողի, ապա հաջորդը միանշանակ լինելու է Իրաքը։ Թուրքիայի հաջողությունը մեծ մասամբ կախված է նաև Ռուսաստանի անհաջողությունից կամ սխալ արտաքին քաղաքականությունից։ Թուրքիան Ռուսաստանի համար ապագայի ամենամեծ հակառակորդն է, ամենահավակնոտն է Ռուսաստանի տարածքների նկատմամբ, և այսօր ռուս-ուկրաինական պատերազմը հետագայում մանրուքի է նմանվելու Ռուսաստանի համար, եթե իսկապես Թուրքիան իր ծրագրերը կարողանա կյանքի կոչել։ Հարավային Կովկասում ազդեցությունը մեծացնելով՝ ի հաշվի Ռուսաստանի ազդեցության թուլացման, Թուրքիան հիմա Մերձավոր Արևելքում է կրկին Ռուսաստանի ազդեցության թուլացման հաշվին մեծացնում իր ազդեցությունը։
Իսկ այս ամենը տեղի է ունենում պայմանավորվածություններով, թե թիկունքից խփելու տրամաբանությամբ՝ ցույց կտա ժամանակը։
Կարեն Հովհաննիսյան
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սա ապտակ է ոչ միայն թուրքական Կիպրոսին, այլև՝ հենց Թուրքիային
2025 թվականի ապրիլի 4-ին Սամարղանդում տեղի ունեցավ Եվրոպական Միության և Կենտրոնական Ասիայի առաջին գագաթնաժողովը։Դրան մասնակցել են Ղազախստանի, Ղրղզստանի, ՈՒզբեկստանի, Թուրքմենստանի առաջնորդները և ԵՄ ղեկավարությունը։ Հանդիպումից հետո բոլոր մասնակից թյուրքալեզու երկրները հռչակագիր ընդունեցին...
